همه‌چیز در مورد تاریخچه سوسیس و کالباس

اگر یک روز قرار باشد خوشمزه‌ترین غذاهای دنیا را به صف کنیم، بدون شک سوسیس و کالباس در اول‌های لیست می‌ایستند. خوشمزه‌های محبوبی که در سرتاسر جهان طرفداران سینه‌چاکی دارند و تب محبوبیتشان نمی‌افتد. شاید فکر کنید سوسیس و کالباس غذاهای جدیدی هستند، ولی سخت در اشتباهید، تاریخچه این دو خوردنی محبوب، به سومری‌ها برمی‌گردد؛ به بیشتر از پنج هزار پیش.

در این مطلب نگاهی به تاریخچه و شجره‌نامه‌ی این خوراکی‌های محبوب انداخته‌ایم و رد آن‌ها را در دل تاریخ بررسی کرده‌ایم.

واژه‌های سوسیس و کالباس از کجا می‌آیند؟

واژه (Sausage) سوسیس به واژه‌ای لاتین به نام (salsus) به معنای نمک برمی‌گردد. کالباس Kielbasa هم در واقع سروکله‌اش از لهستان پیدا شده و شکل واقعی‌اش (kiełbasa) است. بد نیست بدانید کالباس یا کیلباسا در واقع اسم لهستانی سوسیس است که ما به کالباس تغییرش داده‌ایم و یک خوراکی خوشمزه گذاشته‌ایم.

بیشتر بخوانید: پرطرفدارترین سوسیس‌های جهان

اولین حضور سوسیس و کالباس سر سفره‌ها کی رقم خورد؟

طبق بعضی از روایت‌ها، اولین دوران تولد این خوراکی‌های خوشمزه، به حدود ۳۰۰۰ سال پیش و قبل از تولد مسیح، یعنی دوران سومری‌ها برمی‌گردند.

چین هم ۵۸۹ سال قبل از میلاد اولین سوسیس‌ها را از گوشت بز و بره ساخت تا این‌که نوبت به یونان رسید تا این خوراکی خوشمزه را امتحان کند. یونانی‌ها ۵۰۰ سال قبل از میلاد سوسیس را سر سفره‌هایشان چیدند.

حماسه حضور سوسیس‌ و کالباس‌ها در یونان

۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح سوسیس و کالباس وارد یونان شدند؛ استقبال از این خوراکی به حدی بود که همه عاشقش شدند و حتی سرش خون و خون‌ریزی و آدم‌کشی هم به راه افتاد. پای این خوراکی‌های محبوب به ادبیات یونان هم باز شده و هومر بزرگ، نویسنده‌ نامی، در داستان‌هایش نام این خوشمزه‌ها را برده است.
طبق بعضی از روایت‌ها یونانی‌ها گوشت و سیر را خوب در هاون می‌کوبیدند، بعد با ادویه‌ها و نمک‌های اهل هندوستان مخلوط می‌کردند و درون نی می‌ریختند؛ بعد سروتهش را می‌بستند و می‌انداختند در آب جوش تا خوب بپزد و تبدیل به یک سوسیس خوشمزه شود.

اگر تاریخچه سوسیس و کالباس به قبل از یونانی‌ها برمی‌گردد، اما یونانی‌ها بودند که این خوراکی را به شهرت رساندند. متاسفانه دستور منع مصرف سوسیس در یونان آب سردی بود که روی علاقه‌مندان این خوراکی ریخته شد؛ با اعتراض شدید کلیساها این خوراکی خوشمزه مدتی رفت در لیست ممنوعه‌ها اما باز هم شهرتش به دادش رسید و دوباره به سفره‌ها برگشت.

ورود سوسیس و کالباس به ایران چگونه رقم خورد؟

سوسیس‌ها و کالباس‌ها دیرتر از بقیه‌ی کشورها به ایران راه پیدا کردند؛ آن‌ها اولین بار سال ۱۳۰۷ پا به ایران گذاشتند. در واقع می‌شود گفت تاریخچه سوسیس و کالباس در ایران چندان سن‌وسال‌دار نیست و هنوز به صد سال نرسیده است، اگرچه محبوبیت خیلی بالایی دارد.

اولین بار مردی روس به نام افوناسو در سال ۱۳۰۷ با ماشین‌دستی کوچکی در بندرانزلی برای اتباع خارجی سوسیس درست کرد. کمی بعد یکی از اهالی شوروی به نام لیشنیسگی با دستگاهش که توانایی‌ تولید روزی ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم سوسیس را داشت، شروع به تولید این خوراکی در بندر انزلی کرد.

سوسیس و کالباس در این میان برای خودشان شهرتی برهم زدند و باعث شدند مرد سوسیس‌ساز در سال ۱۳۲۲ دستگاهش را بردارد و از بندر انزلی به تهران بیاید.

لیشنیسگی به تهران آمد و با یک شریک آلمانی و یک شریک ارمنی به نام آرزومان آوانسیان در خیابان منوچهری، در پاساژی کوچک شروع به تولید سوسیس، کالباس و ژامبون کردند. بعدها این مغازه به آرزومان آوانسیان رسید و مسیرش ادامه پیدا می‌کردند.اگر در آن‌ سال‌ها بودید و هوس خوردن سوسیس و کالباس به سرتان می‌زد، باید برای هر یک کیلو سوسیس خالص، ۲۰ ریال پول می‌دادید.

اولین کارخانه‌های ایران سوسیس و کالباس کدام بودند؟

در بررسی تاریخچه سوسیس و کالباس در ایران، نمی‌شود نام جناب آرزومانیان را فراموش کرد. بعد از او هم وارثش بود که در سال ۱۳۳۷ اولین کارخانه‌ی بزرگ تولید سوسیس و کالباس را در جنوب غربی تهران تاسیس کرد. اما دومین کارخانه‌ تولید خوراکی‌های محبوب و قلب‌ربا، سال ۱۳۳۸ به دست آقای میکائیلیان افتتاح شد. کارخانه‌ای که در شرق تهران در کاظم‌آباد مجیدیه خانه داشت.
شاید باورتان نشود ولی اگرچه سوسیس و کالباس دیر وارد ایران یا به‌عبارتی ایران دیر شروع به تولیدش کرد، ولی سوسیس‌ و کالباس‌های ایران به چنان شهرتی رسیدند که در جنگ جهانی دوم، انگلیسی‌ها بعد از اشغال ایران چند تن از کالباس‌ها و سوسیس‌های ایران را برای سربازانشان در آفریقا فرستادند و معتقد بودند بهترین سوسیس است.

بیشتر بخوانید: نکات ضروری در خرید سوسیس و کالباس

افزایش روزافزون کارخانه‌های تولید سوسیس و کالباس در ایران

تا دهه‌ی ۱۳۵۰، از جایی‌که در تولید سوسیس و کالباس‌ها از گوشت خوک استفاده می‌شد، فقط اقلیت‌های مذهبی می‌توانستند این محصولات خوشمزه را خریداری کنند؛ اما کم‌کم سروکله‌ی کارخانه‌های جدید پیدا شدند و شروع به تولید سوسیس و کالباس بدون گوشت خوک کردند.

سوسیس و کالباس در دنیای امروز چه نقشی دارند؟

سوسیس‌ها و کالباس‌ها که حالا می‌دانید خوراکی‌های سن‌وسال‌داری دارند و برخلاف ظاهر جوانشان سال‌هاست در دنیا محبوب دل‌ها به شمار می‌روند، هنوز جزو محبوب‌ترین‌ها هستند.

حالا در ایران روزانه ۸۰۰ تن سوسیس و کالباس تولید می‌شود و از این دو خوراکی ده‌ها نوع غذای خوشمزه ساخته می‌شود.

اگر بخواهیم بهترین مارک کالباس ایرانی یا سوسیس ایرانی را معرفی کنیم، می‌توانیم به برند‌های محبوب گوشتیران، سولیکو، میکائیلیان و شام‌شام اشاره کنیم. در ضمن کشورهای دیگر هم در تولید این محصول آمارهای جالبی دارند؛ آلمان که در این زمینه حرف اول را می‌زند و در صدر است، بیشتر از هزار نوع سوسیس تولید می‌کند و مصرف سرانه‌اش به ازای هر نفر ۴۰ کیلوگرم در سال است؛ ترکیه ۴.۵ کیلوگرم و چین ۶ کیلوگرم به ازای هر نفر مصرف دارند.

محصولات ویژه آندره:

• سوسیس کوکتل ممتاز 70 درصد گوشت
• سوسیس کوکتل هلندی 55 درصد مرغ

حرف آخر

تاریخچه سوسیس و کالباس آن‌قدر قدیمی است که در آثار هومر می‌شود ردپایش را پیدا کرد.

حالا و بعد از این‌همه سال هم یکی از غذاهای خوشمزه‌ی جهان به شمار می‌رود که حتی شنیدنش ممکن است دلتان را به تاپ‌تاپ بیندازد و هوس کنید در وعده‌ی بعدی مصرفش کنید.